intra nauim, pars vero maior GF extra nauim est. Pondus autem eo facilius mouetur, quo maior est vectis pars, quæ a fulcimento est ad mouentem potentiam.
Acute sane Philosophus. Ego autem si per modestiam liceret, dicerem, non quidem esse fulcimentum scalmum, sed mare ipsum, pondus vero nauim, ad locum scalmi, nempe inter mouentem potentiam, & fulcimentum positum, etenim & eo pacto possumus vti vecte, quod obseruat & demonstrat G. Vbaldus tractatu de vecte propos. 2. Erunt igitur in descripta figura puncta FI, quæ in marisunt, fulcimenta, quibus remorum extrema in ipsa impulsione nituntur, pondera vero seu pondus pluribus vectibus & potentijs impulsum nauis ipsa, quæ scalmis est annexa. Resistente igitur mari, cedente autem impulsionibus scalmo, nauis eo transfertur, quo scalmi ab ipsa potentia mouente in anteriorem partem pelluntur. quoniam autem vt FG ad FE ita potentia mouens in E ad pondus motum in G. item vt IK ad IH ita potentia mouens in H ad pondus motum in K, maior autem est proportio FG ad FE quam proportio IK ad IH. Maiori indiget potentia vt pellatur pondus in G quam pondus in K.
Hæc certe vti diximus ita se habent. Philosophi autem ratio tunc procederet, si stante naui immobili, vt fit vbi a Remoræ occulta vi aut ab alio impedimento retinetur, remiges in ipso remigandi actu mare pulsarent, Tunc enim vere scalmus fieret fulcimentum, mare autem pondus, remex vero ipse mouens.
Addimus, falsum videri quod asserit Aristoteles, nempeillos qui in media naui sunt, remiges, maxime nauim mouere; facilius, melius dixisset. Si enim maxime, quod ait, denotat, maximo spatio, & velocius prorsus falsum, etenim tardius mouent & minori spatio, quod nos ita demonstramus. F
